რატომ იღებენ ქართველები უარს საფრანგეთში თავშესაფარზე – რეალური მიზეზები და იშვიათი გამონაკლისები

სტატია მოამზადა თემო მაჩიტიძემ – საფრანგეთის სტუდენტმა (I კურსი)

(აღსანიშნავია: მე არ ვარ ადვოკატი და არც ვეწევი იურიდიულ საქმიანობას , ვარ სტუდენტი . სტატია ემყარება ოფიციალურ წყაროებს – OFPRA, CNDA,legifrance , Service-Public.fr, Eurostat – და მიზნად ისახავს ქართველ ემიგრანტებს მიაწოდოს ზუსტი, გასაგები და ანალიტიკური ინფორმაცია თავშესაფრის პროცედურების შესახებ. არ ვიღებ ანაზღაურებას და პასუხისმგებელი ვარ მხოლოდ ჩემს მიერ გადმოცემულ ოფიციალურ მონაცემებზე.)

ლტოლვილთა სამართალი საფრანგეთში: რა უნდა იცოდნენ ქართველმა თავშესაფრის მაძიებლებმა

შესავალი

ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური თავშესაფრის სისტემა საფრანგეთშია. 2023 წელს OFPRA-მ (Office Français de Protection des Réfugiés et Apatrides) მიიღო 142 500-მდე ახალი განაცხადი. ამ მონაცემებში ქართველებიც მნიშვნელოვნად არიან წარმოდგენილი – საქართველო სტაბილურად შედის იმ ქვეყნებს შორის, საიდანაც ყველაზე მეტი თავშესაფრის მოთხოვნა მოდის.

თუმცა, სტატისტიკა აჩვენებს, რომ ქართველებისთვის პოზიტიური პასუხის მიღების შანსი შედარებით დაბალია. OFPRA-ს ანგარიშის მიხედვით, საერთო მიღების მაჩვენებელი ქართველებისთვის დაახლოებით 12%-ია (ლტოლვილის სტატუსი + სუბსიდიური დაცვა).

რა განსხვავებაა ლტოლვილის სტატუსსა და სუბსიდიურ დაცვას შორის?

• ლტოლვილის სტატუსი (statut de réfugié):

  
  

  ენიჭება მაშინ, როდესაც პიროვნებას პოლიტიკური შეხედულებების, რელიგიის, ეთნიკური წარმომავლობის, სექსუალური ორიენტაციის ან გენდერული იდენტობის გამო პერსონალურად დევნიან და საკუთარი ქვეყანა მას ვერ იცავს.

  
  

  იძლევა 10-წლიან ბინადრობის ნებართვას, მუშაობის უფლებას და ოჯახის გაერთიანებას.(განახლებადია)

  
  

• სუბსიდიური დაცვა (protection subsidiaire):

  
  

  ენიჭება, თუ სრული კრიტერიუმები ლტოლვილის სტატუსისთვის არ არსებობს, მაგრამ მაინც არის რეალური საფრთხე (ძალადობა, სისტემური დისკრიმინაცია, უსაფრთხოების უკიდურესი დეფიციტი).

  
  

  იძლევა 4-წლიან ბინადრობის ნებართვას და შემდგომში განახლებას.

📊 სტატისტიკა: ვინ იღებს დაცვას?

• ქართველები:

  
  

  საერთო მიღების მაჩვენებელი: 12%-მდე.

  
  

  ლტოლვილის სტატუსი იშვიათია; უფრო ხშირია სუბსიდიური დაცვა.

• მოწყვლადი ჯგუფები:

  
  

  • LGBT+ პირები: OFPRA და CNDA აღიარებენ, რომ საქართველოში სახელმწიფოსგან სრულყოფილი დაცვა ვერ ხდება, რის გამოც სუბსიდიური დაცვა ხშირია. თუმცა, ლტოლვილის სტატუსი მხოლოდ კონკრეტულ აქტივისტებს ან საჯაროდ ცნობილ პირებს ენიჭებათ.

  • ოჯახური ძალადობის მსხვერპლები: ხშირია სუბსიდიური დაცვა, განსაკუთრებით მაშინ, როცა არსებობს სამედიცინო ან პოლიციის დოკუმენტები.

  • პოლიტიკური აქტივისტები: თუ არსებობს საჯარო კვალი (მედია, პოლიციის გამოძიება, სასამართლო), შესაძლებელია ლტოლვილის სტატუსიც.

  
  

❌ უარის ყველაზე ხშირი მიზეზები

1. „უსაფრთხო წარმოშობის ქვეყანა“ (Pays d’origine sûr):

   
   

   საქართველო შეტანილია ამ სიაში. ეს ნიშნავს, რომ OFPRA ავტომატურად მიიჩნევს, თითქოს ქვეყნის მდგომარეობა საკმარისია მოქალაქეთა დაცვისთვის. შედეგად, ბევრი საქმე დაჩქარებულად უარყოფით შედეგით სრულდება.

2. არათანმიმდევრული და სუსტი ისტორია:

   ინტერვიუზე, თუ სიუჟეტი წინააღმდეგობრივია ან ზედმეტად ზოგადი („ვცხოვრობდი ცუდ პირობებში, მაწუხებდნენ“), OFPRA უარს აცხადებს. დეტალების ნაკლებობა ყველაზე ხშირი შეცდომაა.

3. დოკუმენტების ნაკლებობა:

   
   

   • პოლიციის განცხადებების არარსებობა;

   • სამედიცინო დასკვნების არქონა;

   • NGO-ების ან მედიაში გამოქვეყნებული ფაქტების არარსებობა.

   ამ შემთხვევაში OFPRA ამბობს: „თქვენს სიტყვას ვერ ვამოწმებთ“.

4. ზოგადი საფრთხე ≠ პირადი დევნა:

   
   

   საქართველოში შესაძლოა არსებობდეს პრობლემები (კორუფცია, ძალადობა, დისკრიმინაცია), მაგრამ თუ პიროვნებაზე კონკრეტული მუქარა არ დასტურდება, მაშინ განაცხადს უარყოფენ.

✅ როგორ იზრდება შანსები?

• ინტერვიუსთვის დეტალური და თანმიმდევრული ისტორიის მომზადება.

• დოკუმენტების მაქსიმალურად შეგროვება (სამართალდამცველების პასუხები, სამედიცინო დასკვნები, NGO-ების წერილები).

• დახმარება სპეციალიზებული ასოციაციებისგან: France Terre d’Asile, La Cimade, Forum Réfugiés.

• საჭიროების შემთხვევაში – იურიდიული დახმარება, რადგან პროფესიონალი ადვოკატის ჩარევა მნიშვნელოვნად ზრდის წარმატების შანსებს CNDA-ში (სასამართლო გასაჩივრების ეტაპზე).

სპეციალური შემთხვევა: LGBT+ მაძიებლები

• ლტოლვილის სტატუსი:

  
  

  მხოლოდ მაშინ, თუ არსებობს საჯარო აქტივიზმის მტკიცებულებები – მაგალითად, ადამიანის უფლებების ღონისძიებებში მონაწილეობა, მედიაში გამოჩენა, პოლიციის უარი დაცვაზე.

  
  

• სუბსიდიური დაცვა:

  
  

  ბევრად უფრო ხშირია. OFPRA-ს შეფასებით, საქართველოში LGBT პირების დაცვა სახელმწიფოს მიერ არასაკმარისია, რაც „ზოგად საფრთხედ“ მიიჩნევა.

ეს არის იშვიათი შემთხვევა, როცა „სუბსიდიური“ პრაქტიკულად სტანდარტად იქცა.

ვის აძლევენ ლტოლვილის სტატუსს?

მიუხედავად მაღალი უარყოფის მაჩვენებლისა, გარკვეულ შემთხვევებში ქართველებს მაინც აძლევენ ლტოლვილის სტატუსს ან სუბსიდიურ დაცვას.

✅ პოლიტიკური დევნა – მაგალითად, პირები, რომლებიც აქტიურად იყვნენ ჩართულნი ოპოზიციურ პოლიტიკაში და შეუძლიათ წარმოადგინონ მტკიცებულებები (გამოსვლები, მედიაში ხილვადობა, დაპატიმრების საფრთხე).

✅ მედიის წარმომადგენლები და აქტივისტები – ჟურნალისტები ან არასამთავრობო ორგანიზაციის წევრები, რომლებიც ხელისუფლების კრიტიკის გამო დაუსჯელობის ატმოსფეროში მუქარას იღებდნენ.

✅ LGBTQI+ პირები – მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო ოფიციალურად „უსაფრთხო ქვეყანაა“, პრაქტიკაში ბევრ შემთხვევაში აღიარებულია, რომ სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის გამო ადამიანებს შეიძლება რეალურად ემუქრებოდეთ ძალადობა, დისკრიმინაცია და შეუწყნარებლობა. სწორედ ამიტომ, თუ არსებობს მტკიცებულებები (თავდასხმები, მუქარები, საზოგადოების მიერ არაღიარება), შანსი გაცილებით მაღალია.

✅ გენდერული და საოჯახო ძალადობა – ქალები, რომლებიც აღწერენ სისტემურ ძალადობას და შეუძლიათ წარმოადგინონ სამედიცინო ცნობები, პოლიციის მიმართვები ან NGO-ს დასკვნები, ხშირად იღებენ სუბსიდიურ დაცვას.

✅ რელიგიური დევნა – იმ შემთხვევაში, თუ ადამიანი სხვა რელიგიის წარმომადგენელია და მასზე სისტემური ზეწოლა ხორციელდება.

🔹 რა შეცდომები უშლით ქართველებს ხელს?

• „ეკონომიკური ემიგრაცია“ თავშესაფრის საბაბად – მხოლოდ სიღარიბის ან უმუშევრობის არგუმენტი 100%-ით უარყოფილია.

• მზადების არქონა ინტერვიუზე – ბევრი კანდიდატი ინტერვიუზე ვერ ახერხებს თანმიმდევრული და ფაქტებზე დამყარებული ისტორიის გადმოცემას.

• დაგვიანებული განაცხადი – კანონით განსაზღვრული ვადების დარღვევა ავტომატურად ამცირებს შანსებს.

დასკვნა

როგორც სტუდენტი, შემიძლია ვთქვა, რომ საფრანგეთში ლტოლვილთა სამართალი ქართველებისთვის განსაკუთრებით რთული მიმართულებაა.

• საქართველოს „უსაფრთხო ქვეყნის“ სტატუსი ავტომატურად ამცირებს შანსებს.

• მთავარი დაბრკოლება არის მტკიცებულებების სიმწირე.

• ყველაზე ხშირად სუბსიდიური დაცვა ენიჭებათ მოწყვლად ჯგუფებს – LGBT+ პირებს, ოჯახური ძალადობის მსხვერპლებს, ზოგიერთ პოლიტიკურ აქტივისტს.

მთავარი დასკვნა: თუ პიროვნებას სურს საფრანგეთში საერთაშორისო დაცვა, მან უნდა შეძლოს თავისი ისტორიის დეტალურად მოყოლა, თანმიმდევრული არგუმენტებით და მტკიცებულებებით. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მოთხოვნის უარყოფა თითქმის გარდაუვალია.

ეს სტატია მომზადებულია მხოლოდ საინფორმაციო მიზნებისთვის.

📎 ავტორი: თემო მაჩიტიძე – სტუდენტი (I კურსი)

🌐 ოფიციალური წყაროები: OFPRA, CNDA, Service-Public.fr.